20. yüzyıl başlarında maddenin yapısında zıt yönlü iki parçacık olduğu biliniyordu: elektron ve proton. Sonra 1932'de bunlara nötron eklendi. 1950'lerde parçacık sayısı çığ gibi arttı, sonra sayıları 400'lere tırmandı! 1950-60'larda bu parçacıkların, evrenin yapısındaki temel parçacıklar olduğu sanılıyordu. Sonra öyle olmadığı anlaşıldı. 1970'lerde ipin ucu yakalandı ve bu işin çerçevesi belirlenmeye başlandı. 20. yüzyıla, geriye bakarsak belirgin beş madde düzeyi tanımladığımızı görürüz: Moleküller, Atomlar, Çekirdekler, Hadronlar ve Kuarklar.
Moleküller, iki ya da daha çok atomun kovalent bağla bağlanması sonucu oluşan, bağımsızca bulunabilen kararlı kümeler. Su molekülü, iki hidrojen bir oksijen atomundan oluşan kararlı bir yapı: H2O. Su, bu moleküllerden oluşuyor.
Atomlar, bir çekirdek ve elektronlardan oluşuyor. Elemenlerin en en küçük kütlelisi olan hidrojen atomlarının çoğunda bir proton ve bir elektron vardır. Öteki atomların çekirdeklerinde ise proton ve nötron vardır. Hidrojenin de çekirdeğinde bir proton ve bir nötron bulunan atomları (döteryum), bir proton ve iki nötron içeren atomları (trityum) vardır. Proton ve nötronların herbirine "nükleon" (çekirdeği oluşturanlar) diyoruz.
Çekirdeği oluşturan proton ve nötronlar, uzun süre iç yapısı olmayan temel parçacıklar sanıldı. Sonradan onalrın da bir iç yapıalrı olduğu ve kuarklardan oluştuğu anlaşıldı. Parçacık sınıflamasında proton ve nötronlar hadronlar sınıfına giriyor.
Kuarklardan moleküllere yükselen her adımda başka fizik geçerli. Parçacık fiziği, çekirdek fiziği, atom ve molekül fiziği, yoğun madde fiziği, astrofizik, hepsi nitelik ve yöntemleri bakımından bir diğerinden çok farklı. Günlük yaşamda karşılaştığımız mekanik ve elektromanyetik olayların açıklaması için klasik fizik kuramları yeterli. Ancak atom düzeyinden itibaren bu kuramlar yetersiz kalmakta ve artık kuantum kuramı geçerli olmaktadır. Bu düzeyde parçacıklar, dalga fonksiyonalrıyla betimlenir. Şu anda evreni, Schrödinger denklemine göre durumu tanımlanan parçacıklarla tanımlamaktayız.
Bugün çevremizde gördüğümüz maddelerin üç temel yapıtaşından yapıldığını biliyoruz. Bunlar u ve d kuarkalrı ile elektronlardır. u ve d kuarkları atom çekirdeğindeki proton ve nötronların yapıtaşlarıdır. Elektronlar, çekirdek ve çevresine yerleşerek kararlı atomları oluşturur. u ve d kuarklarının etkileşmesinden ortaya çıkan nötrinolar ise çekirdeğin beta bozunumu sırasında elektronla birlikte çekirdekten çıkan yüksüz parçacıklardır.
Atomun İçinde-Ramazan KARAKALE
Moleküller, iki ya da daha çok atomun kovalent bağla bağlanması sonucu oluşan, bağımsızca bulunabilen kararlı kümeler. Su molekülü, iki hidrojen bir oksijen atomundan oluşan kararlı bir yapı: H2O. Su, bu moleküllerden oluşuyor.
Atomlar, bir çekirdek ve elektronlardan oluşuyor. Elemenlerin en en küçük kütlelisi olan hidrojen atomlarının çoğunda bir proton ve bir elektron vardır. Öteki atomların çekirdeklerinde ise proton ve nötron vardır. Hidrojenin de çekirdeğinde bir proton ve bir nötron bulunan atomları (döteryum), bir proton ve iki nötron içeren atomları (trityum) vardır. Proton ve nötronların herbirine "nükleon" (çekirdeği oluşturanlar) diyoruz.
Çekirdeği oluşturan proton ve nötronlar, uzun süre iç yapısı olmayan temel parçacıklar sanıldı. Sonradan onalrın da bir iç yapıalrı olduğu ve kuarklardan oluştuğu anlaşıldı. Parçacık sınıflamasında proton ve nötronlar hadronlar sınıfına giriyor.
Kuarklardan moleküllere yükselen her adımda başka fizik geçerli. Parçacık fiziği, çekirdek fiziği, atom ve molekül fiziği, yoğun madde fiziği, astrofizik, hepsi nitelik ve yöntemleri bakımından bir diğerinden çok farklı. Günlük yaşamda karşılaştığımız mekanik ve elektromanyetik olayların açıklaması için klasik fizik kuramları yeterli. Ancak atom düzeyinden itibaren bu kuramlar yetersiz kalmakta ve artık kuantum kuramı geçerli olmaktadır. Bu düzeyde parçacıklar, dalga fonksiyonalrıyla betimlenir. Şu anda evreni, Schrödinger denklemine göre durumu tanımlanan parçacıklarla tanımlamaktayız.
Bugün çevremizde gördüğümüz maddelerin üç temel yapıtaşından yapıldığını biliyoruz. Bunlar u ve d kuarkalrı ile elektronlardır. u ve d kuarkları atom çekirdeğindeki proton ve nötronların yapıtaşlarıdır. Elektronlar, çekirdek ve çevresine yerleşerek kararlı atomları oluşturur. u ve d kuarklarının etkileşmesinden ortaya çıkan nötrinolar ise çekirdeğin beta bozunumu sırasında elektronla birlikte çekirdekten çıkan yüksüz parçacıklardır.
Atomun İçinde-Ramazan KARAKALE
